कृति परिचय
प्रस्तुत स्तवनमां श्री शत्रुंजय उपर सिद्ध अवस्था पामेला महापुरुषोना नामोल्लेखपूर्वक शत्रुंजयतीर्थनी स्तवना कराई छे। कर्ताने आसो मासनी रात्रीए स्वप्नमां दादानां दर्शन थयां अने कृति रचवानो भाव प्रगट थतां तेओए आ कृतिनी रचना करी तेवुं कृतिना प्रारंभे तथा अंते तेमणे करेल नोंध परथी जणाय छे।
कर्ता परिचय
श्री अजितदेवसूरि द्वारा रचित ४६ गाथाप्रमाण श्री शत्रुंजय स्तवन अहीं प्रस्तुत छे। कर्ताना गुरु के गच्छ विगेरेनी कोई माहिती कृतिमां उपलब्ध नथी।
प्रत परिचय
आ हस्तप्रतनी नकल आचार्य श्री कैलाससागरसूरि ज्ञानमंदिर, कोबा तरफथी मळी छे। प्रत नं. १००९१२ छे तेमां प्रथम २ पत्रमां आ स्तवन छे। अक्षरो स्पष्ट, सुघड छे। प्रतनी नकल आपवा बदल ज्ञानमंदिर कोबाना व्यवस्थापकोनो खूब-खूब आभार। सुज्ञजनोने भूलने सूचववा नम्र विनंति..
श्री शत्रुंजय स्तवन
।। ।। ।। राग धन्यास ।।
तीरथ तीरथ बहुपरि जोवतां रे, सैत्रुंज सम नहि कोइ कोई कोई न रे ।
आगइंम१ साखै सुपरि विलोकतां रे, सेत्रुंज सम नहि कोई होइ न रे ।।१।।
उतम तीरथ ए जगि जांणीयइ रे, सीधा साधु अनेक० ।
त्रिकरण सुधै भाव ए आंणीयै रे, सगुरमति लहीय विवेक वि०.. ।।२।।
अलजौ२ आसू मासनी रातडी रे, देख्या सुपन्न मझार म० ।
श्री विमलाचल गिरनी वातडी रे, श्रीमति नाभि मल्हार म०.. ।।३।।
जिण खिण दरसण जिननो पांमीयै रे, निंदौ तेह प्रमाद प्र० ।
टउआ टाचक३(?) जे फल कांमीयै रे, न थपायै ते विधिवाद वि०.. ।।४।। उ०..
सोहमपति जीम सुरमांहे वडौ रे, ग्रह तारकमांहे चंद चं० ।
कुसुम भलेरो कहीयै केवडो रे, पुंडरिक जिम अरविंद अ०.. ।।५।। उ०..
ऐरापति४ जिम सवि हुं गैंवरा५ रे, कामधेनु चोपद जात० ।
सुरतरू जिम सवि हुं तरवरां६ रे, धातमांहे सोवन धात ।।६।। उ०..
रयणनी जातैयुं रे चिंतामणी रे, गुणमांहे विनो रे विशेष वि० ।
नारनी जातै रूपे रूखमणी रे, तिम ए तीरथ देख दे० ।।७।। उ०..
श्री आदीसर आप समोसर्या रे, पूरव निनांणुं७ वार वा० ।
श्रुतनी साखै ते मुज सांभर्या, पुंडरीक प्रमुख गणधार ग० ।।८।। उ०..
सुरही आकै दूध ज सारखौ रे, चाख्यां अवर सवाद स० ।
तिम इण गिरि अवरां पारिखो रे, छांडो कुमति हठवाद ह० ।।९।। उ०..
डुंगरीया डरडांमरा८ रे, दीस पावस काल का० ।
ए गिर सहजै सदा सोहांमणो रे, जांणै बाल गोपाल गो० ।।१०।। उ०..
।। ढाल ।। ।। गोडी फाग ।।
सेत्रुंज सिखर सुहाणौ, दुरगति पुरि नि दबायो रे ।
सुंदर मति आगम धरो पातिक, प्रबल पुलायो९ रे ।।११।।
जोवा चित्त चोखइ करी, गीतारथ उपदेसो रे ।
आप कदाग्रह परीहरी, असूत्र नहीं लवलेसो रे ।।१२।। जो०..
जद्यपि श्रुत साखैं करी, पगि पगि सिद्ध अनंतो रे ।
तोही सेत्रुंज सम नही, ए छइ बोल एकंतो रे ।।१३।। जो०..
जे पुण नरकथी आवीया, जिणवर पदवी थायो रे ।
तोही नरक न वांछीयै, इम बोलइ जिण रायो रे ।।१४।। जो०..
भूदग विणसै१० मांही थकी, आव्या मुगति लहंतो रे ।
तो स्युं ते गति वांछीयै, बहुपरि११ खेद सहंतो रे ।।१५।। जो०..
नीच कुलै सीद्धैं गया, उत्तम नरकावासो रे ।
तोही कुजाती न हुवै भली, कुल उत्तमनी आसो रे ।।१६।। जो०..
कांलि१२ पडयै कूकल१३ भखी, त्रीपती१४ भलेरी थायो रे ।
साल दाली घृत घोलनी, आसन मूंकै कोयो१५ रे ।।१७।। जो०..
अंब फलै रस रोग हुवै, नींबै थायै नीरोगो रे ।
तदपि आंबा रस घूंटीनै, साता मांनै लोगो रे ।।१८।। जो०..
तीम अवरे गिरइ सिद्धै गया, नास्ति नहीं जिन वांणी रे ।
काकर१६ साकर अंतरौ, समजो चउ तिम प्रांणी रे ।।१९।। जो०..
।। ढाल ।। ।। गौडी रागै ।।
थिवर१७ पासै व्रत पडवजी१८ रे, पांडव पांचे विहार ।
श्री नेमीसर वंदिवा रे, जांणी श्री गिरनारो रे ।।२०।।
धन धन इण गिरइं सीधा साध अनंतो रे ।।धन०।। आंकणी ।।
भद्रक भावै हथणापुरैं१९ रे, जांणी श्री नेम निर्वाण ।
सेत्रुंज प्रति किम संचरै रे, करि आठम पचक्खाणो रे ।।२१।। धन०..
डुंगरीया उंलंघीया रे, लांघी२० नदी रे निवांण२१ ।
आडौ बलौ उलंघीयौ, सिद्ध गया इण ठांमो रे ।।२२।। धन०..
अंग छट्ठै वली जोईयै रे, थावचौ अणगार ।
सुक तापस प्रतीबुझव्यो रे, सेत्रुंज पांम्मी(मी) पारो रे ।।२३।। धन०..
सहस सहस परिवारसुं रे, तसु प(पा)टी२२ सेलगसूरी ।
पंथक सीस वेयावचइ रे, उपसम रस भरपूरो रे ।।२४।। धन०..
पुनरपि संयम आदरी रे, पांचसयां परिवार ।
अनुक्रमि इण गिर सीव गया रे, सिद्ध थांनिक अवधारो रे ।।२५।। धन०..
।। ढाल ।।
द्वारिका नगरी अति भली जी, राजा कृष्ण नरेस ।
वह्नी प्रिया माय धारणी जी, अरिहंत नेमु२३ सुरेस ।।२६।।
ब०[लीहारी हो जीन जी], प्रवचन वचन विसेस ।
भगतै भाव विचारतां जी, जे हंसा नही लवलेस ।।२७।।
बलीहारी हो जीन जी, प्रवचन वचन विसेस ।। आंकणी ।।
अष्टमि अंगइं अति भला जी, गोतम समुद्र गंभीर ।
अचल सूमित कंपिल वली जी, समरथ साहस धीर ।।२८।। ब०..
प्रसन्नजित अक्षोभसुं जी, दसमा विष्णुकुमार ।
आठ आठ रमणी तजी जी, सेत्रुंज पांम्या पार ।।२९।। ब०..
वसुदेव देवकी जनमीया२४ जी, कंस तणै उपचार ।
नाग गृहे सुलसा ग्रह्या जी, भद्दिलपुर अवतार ।।३०।। ब०..
हरणेगमेषी आपीया जी, यौवन अति उछरंग ।
बत्रीस बत्रीस नारी तजी जी, सीद्धा सेत्रुंज रंग ।।३१।। ब०..
पंचास पंचास जिण परिहरी जी, रमणी रंभ समांना ।
कू(भू?)प दमोदर सारणो जी, सिद्ध गया इण ठांण ।।३२।। ब०..
अनाधिष्ण२५ उतम थया जी, जालि मयालि उवयालि ।
पुरससेण वारसेणसुं जी, पर्युन-संबु२६ निहालि ।।३३।। ब०..
सत्यनेम दृढनेमसुं जी, अनिरुद्ध अधिक उदार ।
पूरा व्रत पाली करी जी, पांम्यो सेत्रुंज पार ।।३४।। ब०..
इम अनेक मुनिवर थया जी, सेत्रुंज सिहर विसेष ।
एकैं जीभै किम कहुं जी, तेहना नांम अलेख ।।३५।। ब०..
।। ढाल ।।
वसुधा वनिता मस्तकैं जी, सेत्रुंज तिलक समांन ।
खरो नगीनो तिहां ठव्यउ२७ जी, श्री आदिसर सुजांण ।।३६।।
सुजांणराई तहती तुमारा ए बोल ।
हेय उपादेय नेहसुं जी, आन्या२८ सहित अमौल ।।३७।। सु०..
दरसण देखी ताहरो जी, उलट अंग न माय ।
सफल भाग हिव माहरो जी, जै तूसै२९ जीणराय ।।३८।। सु०..
जे मती तरुंणी नारिसुं जी, धण कंचण परिवार ।
ते मति तुम चिरणै रसै, तो खिणमांहेसु तरिसी३० संसार ।।३९।। सु०..
सूधी मति जो आंणीयै जी, दूसमकाल विसेष ।
तो हेलां गुण पांमीयै जी, लोक प्रवाह असेष ।।४०।। सु०..
बहुल मिली पिपलीका३१ जी, संतावै महानाग ।
तिम सुमत मती कुमती ग्रहो जी, जांणै श्री वितराग ।।४१।। सु०..
क्रिया घणी फल कारमो जी, जां नहीं आंन्या नो भेल ।
सर सर सोई नीपजी [जी], विणसै विस-लव३२ मेली ।।४२।। सु०..
काली धवली गाईनो जी, एक सारखो जी दूध ।
तिम क्रिया विशेषैं आंतरो जी, कहिवो जिन मत सूध ।।४३।। सु०..
जे सुपनांतरी देखीयै जी, ते जो प्रगट मिलंत ।
मनह मनोरथ मांहिला जी, अफल्या तेह फलंत ।।४४।। सु०..
।। कलस ।।
तहत तुमारा बोल हमारा, प्रवचन वचन विशेष कह्या ।
परंपरा पराभव विचारण, सुगर जोग हितकार लह्या ।।४५।।
श्री अजितदेवसूरि सुपनांतरी, दरसण देखी उल्लास थयो।
सेत्रुंजा सुखमंडण सांमी, दीठां संकट दूरी गयौ ।।४६।।
।। इति श्री सेत्रुंजय स्तवनं ।। ।। श्रीः ।।
शब्दार्थ
१. आगमनी, २. उत्कंठा, ३. ?, ४. ऐरावत हाथी, ५. हाथीओमां, ६. वृक्षोमां, ७. नव्वाणुं, ८. डरामणां?, ९. पलायन थयो/जतो रह्यो, १०. वनस्पति, ११. घणी रीते, १२. दुकाल, १३. कचूका, १४. तृप्ति, १५. कोई, १६. कांकरा, १७. स्थविर, १८. स्वीकारीने, १९. हस्तिनापुरमां, २०. ओळंगी, २१. निश्चय, २२. पाटे, २३. नेमिनाथ २४. जन्म्या, २५. अनादृष्टि(कृष्णना भाई), २६. प्रद्युम्न अने शांब, २७. स्थाप्या, २८. आज्ञा, २९. तुष्ट थाय जेवा, ३०. तरशे, ३१. कीडीओ, ३२. झेरनो छांटो.
o O o